Istorijat Vojske Srbije

Počeci razvoja moderne srpske vojske vezuju se za vojno organizovanje tokom Prvog srpskog ustanka. Međutim, prvi Vojni ustav iz 1813. godine nije stupio na snagu zbog sloma ustanka.

Srpska vojska nastala je iz ustaničkih četa, dakle iz naroda koji se latio oružja da bi izborio svoju slobodu. Tu leže koreni duboke povezanosti našeg naroda i naše vojske. Vojska Srbije neguje ovu suštinsku vezu, tako da i u uslovima profesionalizacije ostaje privržena građanima Srbije i pomaže im kad god je to potrebno. Građani prepoznaju tu sudbonosnu povezanost i cene napore koje vojska čini za opšte dobro.

Vojska Srbije baštini bogatu vojničku tradiciju našeg naroda.


  • Prva generacija žena s diplomom Vojne akademije
      10.09.2011
    pripadnici-jna-u-misiji-un-na-sinaju.jpg
    U čin potporučnika Vojske Srbije, 10. septembra 2011. godine promovisano je 19 kadetkinja. To je prva generacija žena s diplomom Vojne akademije.
  • 15.02.2010    
    Obustava obaveze služenja vojnog roka
    vojnici-jna-u-misiji-u-jemenu-1963.jpg
    Narodna skupština Republike Srbije donela Odluku o obustavi obaveze služenja vojnog roka, koja je stupila na snagu 1. januara 2011. godine.
  • Formirana Vojska Srbije
      08.06.2006
    grb-vs.png
    Uredbom Narodne skupštine Repblike Srbije, 8. juna 2006. godine zvanično je formirana Vojska Srbije.
  • 04.02.2003    
    Vojska Srbije i Crne Gore
    grb-vojske-scg.jpg
    Formiranjem državne zajednice Srbije i Crne Gore, 4. februara 2003. godine, nastala je Vojska Srbije i Crne Gore.
  • Vojska Jugoslavije
      20.05.1992
    grb-vojske-jugoslavije.gif
    Vojska Jugoslavije je kao oružana sila SR Jugoslavije proglašena 20. maja 1992. godine.
  • 14.09.1955    
    Formirana vojna policija u JNA
    vojna-policija-jna-kopca-za-kais.png
    Naređenjem vrhovnog komandanta oružanih snaga FNRJ, 14. septembra 1955. godine formirana je vojna policija u Jugoslovenskoj narodnoj armiji.
  • Jugoslovenska narodna armija
      22.12.1951
    grb-jna.png
    Jugoslovenska armija je 22. decembra 1951. godine preimenovana u Jugoslovensku narodnu armiju.
  • 14.11.1948    
    Odeljenje za filmove Jugoslovenske armije
    zastava-spica.jpg
    Odeljenje za filmove Jugoslovenske armije, preteča današnjeg Vojnofilmskog centra „Zastava film“, formirano je 14. novembra 1948. godine.
  • Prva jedinica za radio-izviđanje i protivelektronska dejstva
      11.11.1946
    vezisti-jna.jpg
    U Nišu je 11. novembra 1946. godine formirana prva jedinica za radio-izviđanje i protivelektronska dejstva.
  • 01.03.1945    
    Jugoslovenska armija
    JA.jpg
    Odlukom vrhovnog komandanta NOV i POJ maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita, 1. marta 1945. godine, Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije reorganizovani su i preimenovani u Jugoslovensku armiju.
  • Formirana Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije
      1942.
    Kozarčanka_-_Milja_Marin.jpg
    Novembra 1942. godine od Dobrovoljačke vojske i partizansih odreda je formirana Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije.
  • 1942.    
    Dobrovoljačka vojska
    IV_crnogorska_proleterska_brigada.JPG
    Januara 1942. godine, pored dotadašnjih partizanskih odreda, u okviru Narodnooslobodilačkog pokreta Jugoslavije stvorena je i Dobrovoljačka vojska.
  • Formirna prva partizanska brigada
      21.12.1941
    Tito_predaje_zastavu_Prvoj_proleterskoj_brigadi.jpg
    Prva proleterska udarna brigada — prva partizanska brigada formirna je 21. decembra 1941. godine.
  • 31.10.1941    
    Prvo dejstvovanje tenkova
    UNIIMOG.jpg
    U toku borbe za oslobađanje Kraljeva, 31. oktobra 1941. godine, prvi put je dejstvovao ustanički vod od dva tenka.
  • Formirani prvi partizanski odredi
      27.06.1941
    borci-cacanskog-partizanskog-odreda.jpg
    Prvi partizanski odredi u Drugom svetskom ratu formirani su 27. juna 1941. godine.
  • 12.04.1941    
    Potonuće monitora „Drava“
    monitor-drava.jpg
    U 8 časova 12. aprila 1941. godine, nakon gotovo polučasovne borbe sa eskadrilom nemačkih „štuka“, na 1287. plovnom kilometru Dunava, u blizni današnjeg mesta Čelarevo, braneći nebo nad otadzbinom i pogođen sa preko 30 bombi, potopljen je monitor „Drava“. Komandant monitora poručnik bojnog broda prve klase Aleksandar Berić, izvršio je časno svoju komandantsku dužnost i zavet da neće dozvoliti da brod padne u ruke okupatora. Pozdravljajući državnu zastavu, Berić je zajedno sa svojim brodom i celokupnom posadom potonuo na dno Dunava.
  • Aprilski rat
      1941.
    bombardovanje-beograda-1941.jpg
    Aprilski rat (6–17. aprila 1941) je naziv za nemačku invaziju na Kraljevinu Jugoslaviju, koja označava početak Drugog svetskog rata na teritoriji Jugoslavije. Rat je završen kapitulacijom, okupacijom i podelom Jugoslavije. Ostaće kao svetli primeri podvizi pilota i protivavionaca ratnog vazduhoplovstva i posade monitora „Drava“, koji su se herojski suprotstavili daleko nadmoćnijem neprijatelju.
  • 28.09.1932    
    Formiranje Barutanskog bataljona
    stab-barutanskog-bataljona.jpg
    Ha osnovu Uredbe ministra vojske i mornarice Kraljevine Jugoslavije, u Kruševcu je počelo formiranje Barutanskog bataljona u okviru Zavoda „Obilićevo“. To je bila prva regularna jedinica protivhemijske zaštite.
  • Osnovana meteorološka sekcija Prve vazduhoplovne komande
      01.11.1923
    U Petrovaradinu osnovana meteorološka sekcija Prve vazduhoplovne komande. Zadatak sekcije bio je da se stara o organizaciji vazduhoplovne meteorološke službe i popuni ljudstvom i opremom.
  • 01.12.1918    
    Proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca
    zastava-triglavskog-puka.jpg
    U novu državu Srbija je uložila svoju državnost i svoju vojsku, koja je izašla iz rata kao pobednik i priznata kao cenjeni saveznik. Vojska nove države, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca / Jugoslavije bila je multietnička i multikonfesionalna i nosilac ideje jugoslovenskog integralizma. Imajući za sobom pobednički kapital iz rata, srpski oficiri bili su na glavnim pozicijama u kopnenoj vojsci i ratnom vazduhoplovstvu, dok je u ratnoj mornarici najviše bilo oficira iz bivše austrougarske vojske.
  • Oslobođen Beograd u Prvom svetskom ratu
      01.11.1918
    Oslobodjenje-Beograda-u-Prvom-svetskom-ratu.jpg
    Prva srpska armija pod komandom generala Petra Bojovića, kojeg je na čelu načelnika štaba Vrhovne komande zamenio vojvoda Živojin Mišić, oslobodila je Beograd 1. novembra 1918. godine.
  • 14.09.1918    
    Proboj Solunskog fronta
    solunski-front-1918.jpg
    Srpska vojska je tokom proboja Solunskog fronta, koji je počeo u zoru 14. septembra 1918. godine, odigrala presudnu ulogu. Nakon proboja fronta, srpska vojska je nesmanjenom žestinom nastavila napredovanje radi oslobođenja Srbije.
  • Veza postala samostalan rod vojske
      20.09.1916
    bezicna-stanica.jpg
    Na predlog ministra vojnog, prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević odobrio je Uredbu o vojnom telegrafu, na osnovu koje su jedinice veze izdvojene iz sastava roda inžinjerije, prerasle u jedinice ranga bataljon/puk, čime je veza postala samostalan rod vojske.
  • 1916.    
    Bitka na Kajmakčalanu
    Osvajanje-Kajmakcalana.jpg
    Bitka na Kajmakčalanu, septembar 1916.
  • Reorganizacija srpske vojske
      1916.
    srpska-vojska-na-krfu.jpg
    Tokom boravka u Grčkoj, najpre na ostrvu Krf od januara do maja 1916. godine, a zatim na poluostrvu Halkidiki, srpska vojska je reorganizovana i uključena u savezničke operacije na Solunskom frontu. Reorganizacija srpske vojske, na koju se Vrhovna komanda zbog velikih gubitaka odlučila 27. februara 1916. godine, završena je 26. aprila iste godine.
  • 1915.    
    Povlačenje preko Albanije
    povlacenje-srpske-vojske-preko-albanije.jpg
    Nakon napada nemako-austrougarske ofanzive i napada bugarske vojske, 25. novembra 1915. godine Vlada i Vrhovna komanda donele odluku za povlačenje preko Albanije.
  • Prvo obaranje neprijateljskog aviona
      30.09.1915
    metino-brdo.jpg
    Artiljerac Radomir Raka Ljutovac je 30. septembra 1915. godine vatrom iz modifikovanog poljskog topa oborio nemački avion koji je učestvovao u bombardovanju Kragujevca. Bilo je to prvo obaranje neprijateljskog aviona protivavionskim topom u Srbiji.
  • 06.08.1915    
    Porinut prvi srpski rečni ratni brod „Jadar“
    Oklopljeni-camac-Jadar-Monografija-Recna-flotila-1915-2015.jpg
    Na Čukarici kod Beograda, 6. avgusta 1915. godine, porinut je prvi srpski rečni ratni brod „Jadar“, čime je zvanično otpočelo formiranje srpske rečne flotile.
  • Kolubarska bitka
      1914.
    srpska-vojska-1914.jpg
    Kolubarska bitka (16. novembar – 15. decembar 1914). Najveća pobeda u istoriji srpske vojske.
  • 1914.    
    Bitka na Drini
    gucevo.jpg
    Bitka na Drini (septembar–oktobar 1914).
  • Cerka bitka
      1914.
    _MG_5228.jpg
    Cerka bitka (12–24. avgust 1914) — prva saveznička pobeda u Prvom svetskom ratu.
  • 28.07.1914    
    Austrougarska objavila rat Srbiji
    an-meine-volker.jpg
    Austrougarska je 28. jula 1914. godine objavila rat Srbiji, čime je otpočeo Prvi svetski rat.
  • Drugi balkanski rat
      1913.
    Serbian_soldiers_in_Kratovo,_7_June_1913.jpg
    Drugi balkanski rat 1913. Rascep među balkanskim saveznicima doveo je do Drugog balkanskog rata u kome je srpska vojska ostvarila presudnu pobedu nad Bugarskom u Bregalničkoj bici (30. jun – 9. jul 1913).
  • 24.12.1912    
    Formiranje Vazduhoplovne komande
    vek-srpskog-vazduhoplovstva.jpg
    Na osnovu Odluke srpskog Vojnog ministarstva i Glavnog đeneralštaba, vojvoda Radomir Putnik je, 24. decembra 1912. godine, doneo Rešenje o formiranju Vazduhoplovne komande sa sedištem u Nišu. U sastav komande ušli su Aeroplansko i Balonsko odeljenje, Vodonička centrala i Golubija pošta (svi segmenti tadašnjeg vazduhoplovstva). U to vreme Srbija je bila jedna od 15 zemalja u svetu koja je imala vojno vazduhoplovstvo i jedna među prvih 5 zemalja u svetu koja je — tokom opsade Skadra 1913. godine — upotrebila vazduhoplove u borbenim dejstvima.
  • Prvi balkanski rat
      1912.
    prvi-balkanski-rat.jpg
    Prvi balkanski rat 1912. U Prvom balkanskom ratu ostvarene su značajne pobede kod Kumanova (23–24. oktobra) i Bitolja (16–18. novembra) 1912. godine. U savezu sa balkanskim državama Srbija je ostvarila značajno teritorijalno proširenje na jugu, na prostor Kosova i Metohije i Makedonije.
  • 15.09.1908    
    Ukaz o formiranju saobraćajne službe
    automobilski-odred-30-sanitetskih-fordova-1918.jpg
    Kralj Petar I Karađorđević je Ukaz o formiranju saobraćajne službe izdao 15. septembra 1908. godine.
  • Formiran „Beogradski vojni orkestar“
      26.09.1899
    Stanislav_Binicki_-_Ucionica_orkestra_baraci_na_Solunskom_frontu.jpg
    U Beogradu je 26. septembra 1899. godine formirana vojna muzika pod nazivom „Beogradski vojni orkestar“.
  • 1885.    
    Rat sa Bugarskom
    katanic-na-neskovom-visu.jpg
    Rat sa Bugarskom 1885. godine. I pored neuspeha, kralj Milan je izvršio dalje organizovanje vojske s ciljem njene modernizacije po evropskim merilima i školovanjem kadra u inostranstvu.
  • Formacija celokupne vojske
      31.01.1883
    vojska-19-vek.jpg
    Na osnovu Zakona o ustrojstvu vojske iz 1883. uvedena je 31. januara iste godine Formacija celokupne vojske. Srbija je podeljena na pet divizijskih oblasti: Timočku, Moravsku, Drinsku, Dunavsku i Šumadijsku. U miru su sve jedinice komande i ustanove sačinjavale stalni kadar, koji je služio kao škola kroz koju su prolazili svi sposobni građani radi pripreme za vojnu službu u ratu.
  • 15.01.1883    
    Uveden mešoviti sistem stajaće i narodne vojske
    Srpska_vojska_19_vek.jpg
    Zakonom o ustrojstvu vojske, koji je obnarodovan 15. januara 1883. godine, umesto stajaće i narodne vojske uveden je mešoviti sistem, odnosno, stalni kadar koji se u ratnom stanju popunjavao rezervom. Na ovaj način Srbija se izjednačila sa većinom evropskih zemalja koje su već imale opštu vojnu obavezu i službu u kadru.
  • Počeo da izlazi Službeni vojni list
      1880.
    sluzbeni-vojni-list-1881-godina.jpg
    Decembra 1880. počeo je da izlazi Službeni vojni list.
  • 1880.    
    Artiljerijska škola prerasla u Vojnu akademiju
    vojna_akademija_borenje_sabljom.jpg
    Januara 1880. godine odobren je Zakon o ustrojstvu Vojne akademije, čime je Artiljerijska škola prerasla u Vojnu akademiju.
  • Pokrenut list „Ratnik“
      1879.
    list-ratnik-godina-1879.jpg
    Januara 1879. pokrenut je „Ratnik“, list za vojne nauke, novosti i književnost.
  • 22.08.1878    
    Ukaz o osnivanju Vojnog muzeja
    zgrada-vojnog-muzeja-1904.jpg
    Knez Milan je 22. avgusta 1878. godine doneo ukaz o osnivanju Vojnog muzeja.
  • Berlinski kongres
      1878.
    balkanske-drzave-1878.jpg
    Srbija je na Berlinskom kongresu 1878. godine međunarodno priznata kao država, čime se uobličio put njene državotvornosti koji je pokrenut Prvim srpskim ustankom.
  • 05.02.1876    
    Formiran Glavni đeneralštab
    glavni-djeneralstab.gif
    5. februara 1876. formiran Glavni đeneralštab.
  • Ratovi sa Osmanskim carstvom
      1876.
    vojni-logor-srpske-vojske-1876.jpg
    Ratovi sa Osmanskim carstvom 1876–1878. godine doneli su državno proširenje. U ovim ratovima uvideli su se nedostaci narodne vojske što je bio razlog za nove reforme s ciljem modernizacije države i društva, a time i vojske.
  • 06.11.1865    
    Uveden rod inžinjerije
    inzinjerija, ilustracija.jpg
    U Kneževini Srbiji je 6. novembra 1865. godine donet Zakon o izmeni i dopuni Zakona o uređivanju vojske iz 1864. godine, kojim su pontoniri i pioniri izdvojeni iz artiljerije u poseban rod – rod inžinjerije.
  • Zakon o ustrojstvu narodne vojske
      17.08.1861
    egzercir-narodne-vojske-knezevine-srbije-oko-1865.jpg
    Zakon o ustrojstvu narodne vojske donet je 17. avgusta 1861. godine. Stvaranje narodne vojske smatra se jednim od najvećih dostignuća vladavine kneza Mihaila.
  • 18.03.1850    
    Artiljerijska škola
    sesta-klasa-pitomaca-vojne-akademije-1861-1866.jpg
    U Beogradu je 18. marta 1850. obrazovana Artiljerijska škola.
  • Uvedena konjica kao novi rod
      1845.
    obuka-u-jahanju.jpg
    Januara 1845. godine izdato novo Ustroenie garnizonog vojinstva i uvedena konjica kao novi rod.
  • 02.03.1844    
    Centralna bolnica Vojske Kneževine Srbije
    ustrojenije-spitalja-centralne-vojske.jpg
    Centralna bolnica Vojske Kneževine Srbije formirana je 2. marta 1844.
  • Prvi vojni zakon
      1839.
    ilustracija.jpg
    Prvi vojni zakon, Ustroenie garnizone voiske, donet je 1839. godine.
  • 1835.    
    Sretenjski ustav
    sretenjski-ustav-1835.JPG
    Sretenjski ustav, koji je donet 1835. godine, sadržao je osnove prvog uređenja srpske vojske.
  • Vojska podeljena po formaciji
      1833.
    ilustracija-ustrojenije-garnizone-vojske.jpg
    Vojska stalnog kadra je 1833. godine podeljena po formaciji.
  • 1832.    
    Formirana Konjička garda
    preskok-konjem-garda.jpg
    Konjička garda je formirana 1832. godine pri Dvoru u Kragujevcu. U istom periodu započeta je i izgradnja prve kasarne u Kragujevcu.
  • Formirana Gvardija
      1830.
    Nahijske starešine su na Đurđevdan 1830. godine odabrale mladiće po posebnim kriterijumima i poslale ih na obuku u Požarevac. Knez Miloš ih je uzeo za svoje lično obezbeđenje i nazvao ih Gvardija.
  • 1825.    
    Upisni panduri — soldati
    MilosObrenovic_1848.jpg
    Knez Miloš je 1825, radi sopstvene sigurnosti, regrutovao oko 1.000 mladića i sastavio dvanaest četa. Prikrivao ih je od Turaka nazivajući ih do 1826. godine „upisnim pandurima“, a od 1827. „soldatima”.
  • Drugi srpski ustanak
      23.04.1815
    takovski-ustanak-slika-paje-jovanovica.jpg
    Na Cveti 23. aprila 1815. godine podignut je Drugi srpski ustanak, koji predstavlja istorijsku prekretnicu u stvaranju moderne srpske države i vojske, zbog čega se od 2012. godine obeležava kao Dan Vojske Srbije.
  • 15.02.1804    
    Prvi srpski ustanak
    Počeci razvoja moderne srpske vojske vezuju se za vojno organizovanje tokom Prvog srpskog ustanka (1804–1813). Međutim, prvi Vojni ustav iz 1813. godine nije stupio na snagu zbog sloma ustanka.