Službe Vojske Srbije

Službe su delovi Vojske Srbije koji imaju specifičnu opremu, organizaciju, obuku i upotrebu a namenjene su za ostvarivanje jednog od sadržaja obezbeđenja i podrške komandovanju.

sluzbe-vojske-srbije.jpg

Službe Vojske Srbije se dele na opšte i logističke.

Opšte službe su:

Logističke službe su:

Opšte službe


Kadrovska služba


Kadrovska služba namenjena je za upravljanje ljudskim resursima, čime se obezbeđuje i priprema odgovarajući broj profesionalnih pripadnika (po vrsti, stepenu stručne spreme, specijalnostima, radnom iskustvu i dr.), shodno formacijskim potrebama, za efikasno funkcionisanje Vojske Srbije.

Zadaci kadrovske službe su: praćenje i analiziranje popune kadrom; godišnje i srednjoročno planiranje kadrovskog obezbeđenja svim kategorijama kadra; regrutovanje ljudstva, selekcija i prijem, raspoređivanje i planiranje karijere; rešavanje statusnih pitanja, vrednovanje i ocenjivanje efikasnosti i sposobnosti ljudstva; unapređenje kadra; planiranje školovanja i usavršavanja u zemlji i inostranstvu i izbor kandidata; vođenje personalne evidencije i izrada propisa o personalnoj evidenciji i praćenje i izveštavanje po mirnodopskoj i ratnoj popuni ljudstvom.

Razvoj i modernizacija vojske uslovljavaju određene promene, kako u materijalnim tako i u ljudskim resursima, što zahteva da kadrovska služba prati promene i preduzima mere kako bi odgovorila novim zahtevima. Sposobnost kadrovske službe za praćenjem i prilagođavanjem razvoja vojske, kao i preduzimanjem odgovarajućih mera prepoznatljiva je karakteristika upravljanja ljudskim resursima.

Kadrovska služba je zastupljena u svim jedinicama, komandama i ustanovama Vojske Srbije, zaključno sa nivoom bataljon-divizion, a organizovana je u odeljenja, odseke, grupe i referate. Svaka od ovih celina obavlja zadatke i poslove kadrovske funkcije zavisno od nivoa komandovanja i nadležnosti.

Kadrovska služba je jedna od najmlađih službi u Vojsci Srbije, budući da je 2008. godine zvanično definisana kao opšta služba. Za Dan kadrovske službe ustanovljen je 1. septembar, prema danu kada počinje takozvana „personalna godina“ i do kada se sprovode i sumiraju najvažnije aktivnosti iz ove oblasti.

Kadrovsko obezbeđenje vojske postoji skoro od njenog nastanka kao institucije, a zasigurno od uspostavljanja moderne vojske. Danas je funkcionisanje vojnih sistema nezamislivo bez stručne kadrovske službe.
 

Služba telekomunikacija i informatička služba


Služba telekomunikacija i informatička služba namenjene su da za potrebe Ministratsva odbrane i Vojske Srbije, u mirnodopskim, vanrednim ili ratnim uslovima, obezbede neprekidno telekomunikaciono-informatičko obezbeđenje i zaštitu informacija.

Telekomunikaciono-informatičko obezbeđenje sprovodi se radi prenosa, razmene, elektronske obrade i zaštite informacija, a podržava ga odgovarajući telekomunikaciono-informacioni sistem.

Zadaci službe telekomunikacija i informatičke službe su planiranje, prenos, razmena, elektronska obrada i zaštita informacija za potrebe sistema odbrane Republike Srbije. Ove zadatke služba telekomunikacija i informatička služba Vojske Srbije realizuju u saradnji sa drugim imaocima telekomunikaciono-informatičkog sistema (TkIS).

Služba telekomunikacija i informatička služba Vojske Srbije su, prema podeli, dve službe, ali su u osnovi jedinstvena celina koja projektuje i izgrađuje telekomunikaciono-informacioni sistem (TkIS) Ministarstva odbrane i Vojske Srbije sa ciljem ostvarivanja telekomunikaciono-informatičkog obezbeđenja (TkIOb) za potrebe Ministarstva odbrane i Vojske Srbije.

Nosioci realizacije TkIOb u Ministarstvu odbrane i Vojsci su organi, jedinice i ustanove službe telekomunikacija i informatičke službe, koji u realizaciji zadataka sarađuju sa ostalim imaocima TkIS u Republici Srbiji.

Prema jedinicama Vojske koje se obezbeđuju, cilju koji treba postići, njegovom značaju i obimu preduzetih mera, TkIOb Vojske se planira, organizuje i neprekidno ostvaruje na strategijskom, operativnom i taktičkom nivou.

Služba telekomunikacija

Na predlog ministra vojnog, 20. septembra 1916. godine,  prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević odobrio je Uredbu o vojnom telegrafu, na osnovu koje su jedinice veze izdvojene iz sastava roda inžinjerije i prerasle u jedinice ranga bataljon-puk, čime je veza postala samostalni rod vojske.

Donošenjem Uredbe postavljene su osnove organizacije veza u srpskoj vojsci, koje su se razvijale i osavremenjivale u skladu sa razvojem vojske na ovim prostorima sve do današnjih dana. U Vojsci Srbije se 20. septembar proslavlja kao Dan službe telekomunikacija.

Informatička služba

Kao rezultat opštih potreba za unapređenje vojne administracije i administrativne službe uopšte, 21. februara 1963. godine formirana je Šesta uprava Generalštaba Jugoslovenske narodne armije. Šestoj upravi bio je potčinjen i Centar za obradu podataka. Taj dan, 21. februar, u Vojsci Srbije slavi se kao Dan službe informatike.

Šesta uprava (za administraciju) razrađivala je sistem administrativnog poslovanja, organizovala i vodila evidenciju i statistiku u JNA i stručno rukovodila administrativnom službom.

Krajem 1964. godine nabavljen je i instaliran prvi računar UNIVAC-1004, a 1968. elektronski računar ICL 4-50.

Uprava za informatiku i administraciju i Centar za obradu podataka formirani su 23. juna 1975. godine. Administrativna služba 1983. godine menja naziv u službu informatike, koja se deli na dve grane: informatičarsku i opšteadministrativnu.
 

Služba vazdušnog osmatranja i javljanja


Služba vazdušnog osmatranja i javljanja (VOJ) namenjena je za neprekidno osmatranje celokupnog vazdušnog prostora iznad i na prilazima Republici Srbiji, pravovremeno i pouzdano otkrivanje, identifikaciju i praćenje svih letelica u vazdušnom prostoru, radarsko obezbeđenje jedinica Vazduhoplovstva i PVO i obaveštavanje jedinica i komandi Vojske Srbije i stanovništva o situaciji u vazdušnom prostoru.

Jedinice VOJ opremljene su osmatračkim radarima, radarima za merenje visine i sredstvima automatizacije.

Organizuju se u vodove, čete, bataljone i brigadu vazdušnog osmatranja, javljanja i navođenja (VOJIN).

Tradicija službe VOJ počinje 18. juna 1915. godine, kada su odlukom ministra vojnog formirane signalne stanice u rejonima razmeštaja Drinske, Timočke i Kombinovane divizije. Zadatak jedinica službe motrenja bilo je javljanje pravac naleta neprijateljeve avijacije i usmeravanje srpske avijacije ka neprijatelju.

Od tada, kada se osmatranje vazdušnog prostora vršilo priručnim sredstvima, pa do danas, kada se to vrši radarima, VOJ se razvijao i usavršavao uporedo sa avijacijom zbog koje je i stvoren.

Prve jedinice VOJ formiraju se nakon završetka Drugog svetskog rata, a opremaju se radarima zapadnog porekla – 1D.

Formiranje prvih modernih jedinica VOJIN veže se za 1956. godinu, kada su bile organizovane u pukove i bataljone VOJIN.

Krajem pedesetih godina prošlog veka jedinice VOJ opremaju se radarima istočnog porekla – radarima serije „P“ (P-12, P-15, P-14, P-35).

Sedamdesetih i sredinom osamdesetih godina uvoze se radari serije „S“ i „TPS“.
 

Atomsko-biološko-hemijska služba


Atomsko-biološko-hemijska (ABH) služba je opšta služba Vojske Srbije koja ima specifičnu opremu, organizaciju, obuku i upotrebu. Namenjena je za ostvarivanje protivnuklearnog, protivhemijskog i protivbiološkog obezbeđenja.

ABH služba je komponenta sistema odbrane i Vojske Srbije, koja je odgovorna za organizovanje i sprovođenje specijalizovanih poslova iz oblasti atomsko-biološko-hemijske odbrane (ABHO): uspostavljanje efikasnog sistema ABHO; planiranje, edukaciju i vođenje kadra ABHO na nacionalnom i regionalnom nivou; razvijanje saradnje između partnerskih sistema ABHO; opremanje jedinica ABHO sredstvima; istraživanje i razvoj sredstava ABHO, pripremu i angažovanje jedinica ABHO u operacijama očuvanja mira; razvoj i usavršavanje obuke i doktrine; izradi novih pravila i uputstava; naučna i izdavačka delatnost i razvoj, organizaciju i vođenje menadzmenta u okviru ABH službe.

Zadaci službe su: NHB kontrola koja podrazumeva izviđanje, laboratorijske analize i RHB dekontaminaciju nakon  primene NHB oružja; obuka oficira, podoficira, jedinica, komandi i institucija Vojske u oblasti prevencije i odgovora na ABH opasnosti; planiranje, organizacija i odgovor na situacije nastale uporebom NHB oružja u miru;    sprovođenje obaveza iz Konvencije o zabrani hemijskog oružja i drugih međunarodnih odredbi i pružanje pomoći civilnim institucijama i stanovništvu u slučaju NH udesa, prirodnih katastrofa i drugih akcidentnih situacija.

ABH služba ima odlučujuću ulogu u rešavanju problema nametnutnih upotrebom NHB oružja u ratu i u obezbeđenju Vojske od NH udesa u miru. Osposobljena je i opremljena da u određenom borbenom ambijentu može uspešno izvršiti namenske zadatke.

Glavne elemente ABH službe čine Centar za usavršavanje kadrova ABHO – koji je nosilac zadataka specijalističke obuke vojnika ABHO, usavršavanja kadrova ABHO i kadrova van Vojske, na nacionalnom i regionalnom nivou – i bataljon ABHO.

Za realizaciju ovih ciljeva od presudne važnosti je opremanje savremenim sredstvima i to: sredstvima NHB zaštite, sredstvima za NHB kontrolu i RHB dekontaminaciju i savremenim sredstvima za mobilne laboratorije, i sradstvima za zaštitu i detekciju industrijskih otrova i drugih opasnih materija i njihovu dekontaminaciju.

Prva jedinica protivhemijske zaštite – Barutanski  bataljon, preteča jedinica ABHO na našim prostorima, formirana je 1932. godine  u Zavodu „Obilićevo“. U proteklom periodu rod ABHO se neprekidno razvijao, jačao organizacijski i kadrovski i u svim, i najtežim uslovima, uspevao da odgovori svojim obavezama i zadacima.
 

Obaveštajna služba


Namena obaveštajne službe je obaveštajno obezbeđenje, koje predstavlja kontinuirani proces prikupljanja, obrade i korišćenja obaveštajnih podataka (informacije, procene) o stanju i namerama nosilaca ugrožavanja bezbednosti (neprijatelj – pretnja), prostoru angažovanja snaga i vremenu radi sprečavanja iznenađenja i pravovremenog reagovanja na nastalu situaciju.

Osnovni zadaci obaveštajnog obezbeđenja su: izgradnja i održavanje operativne i funkcionalne sposobnosti obaveštajne strukture; praćenje indikatora ugrožavanja bezbednosti Republike Srbije i Vojske i sprečavanje iznenađenja; praćenje aktivnosti stranih država, vojnopolitičkih saveza i njihovih oružanih snaga u zoni obaveštajne odgovornosti i zoni obaveštajnog interesovanja; obaveštajna priprema bojišta; ažuriranje jedinstvene baze obaveštajnih podataka; podrška procesu izbora objekata dejstva i proceni efekata dejstava, podrška zaštiti snaga i saradnja sa ostalim strukturama.

Osnovne elemente obaveštajne strukture Vojske Srbije čine obaveštajni organi na svim nivoima komandovanja, kapaciteti za prikupljanje obaveštajnih podataka, komandno-informacioni sistemi, baze obaveštajnih podataka i korisnici.

Za realizaciju zadataka obaveštajne službe koristi se sofisticirana oprema najnovije generacije, kao što su: optoelektronska sredstava i sredstva i sistemi za elektronska dejstva.

Neposredno pred prelazak na mirnodopsko stanje, kada je ostatak Štaba Vrhovne komande trebalo da postane Glavni đeneralštab Vojske Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, izdata je, 10. aprila 1920. godine, Uredba o Glavnom đeneralštabu i đeneralštabnoj struci. Glavni đeneralštab imao je četiri odeljenja: Operativno, Obaveštajno,  Saobraćajno i Istorijsko i Geografski institut.

Obaveštajno odeljenje obavljalo je poslove:

  • izrade studija stranih država i vojski i prikupljanja podatake o tome;
  • održavanja veze sa stranim vojnim izaslanicima i misijama i
  • organizacije rada na suzbijanju neprijateljskih radnji u nameri prikupljanja podataka o našoj vojsci i zemlji.

Obaveštajno odeljenje Glavnog đeneralštaba Vojske Kraljevine Jugoslavije razvijalo se funkcionalno i strukturalno, a uvek je obav¬ljalo dve osnovne funcije –  vojnoobaveštajnu i kontraobaveštajnu, i isticalo neophodnost intenziviranja psihološko-propagandne. Broj sekcija i odseka povećavao se tako da je 1940. godine preraslo u Drugu direkciju Glavnog đeneralštaba, sa dva obaveštajna odeljenja i više obaveštajnih centara. Rad mu je bio pretežno uspešan i objektivno je izveštavao vojni i državni vrh zemlje o brojnim aktivnostima unutrašnjih i spoljnih neprijatelja. Pred Drugi svetski rat Obaveštajno odeljenje deli se na Prvi i Drugi odsek, od kojih se jedan bavio obaveštajnim a drugi kontraobaveštajnim radom.
 

Geodetska služba


Geodetska služba Vojske Srbije je intervidovska stručna služba namenjena za planiranje, organizaciju i izvođenje premera zemljišta, prikupljanje podataka o prostoru, izradu i izdavanje geotopografskih materijala, sprovođenje sistema geotopografskog obezbeđenja Vojske Srbije i drugih subjekata odbrane u miru i ratu i obavljanje drugih zadataka iz svoje nadležnosti.

Geodetska služba, u okviru izrade i izdavanja geotopografskih materijala, izvršava sledeće zadatke:

  • naučnoistraživački i razvojni rad u oblastima geodezije, geofizike, fotogrametrije, daljinske detekcije, kartografije, kartografske reprodukcije i drugih geonauka;
  • obezbeđenje geodetske osnove i premer zemljišta;
  • snimanja iz vazduha, daljinska detekcija i izrada foto-proizvoda;
  • izrada i izdavanje planova i karata;
  • metrološko obezbeđenje, standardizacija i nomenklatura u oblasti geodezije i formiranje baza podataka i
  • izgradnja informacionih sistema.

Geodetska služba Vojske Srbije organizovana je kroz Savet geodetske službe i Vojnogeografski institut. Raspolaže digitalnom kamerom za aerofotogrametrijsko snimanje najnovije proizvodnje, geodetskim instrumentima različite namene i vrste i odgovarajućim štamparskim kapacitetima.

Geodetska služba Vojske Srbije jedna je od najstarijih službi naše vojske. Osnovana je 5. februara 1876. godine, kada su zadaci koje i danas prepoznajemo kao zadatke geodetske službe prvi put u istoriji srpske vojske stavljeni u nadležnost zasebnog organa Generalštaba. Nakon Drugog svetskog rata zadatke iz nadležnosti geodetske službe obavljala je Prva (Operativna) uprava Generalštaba, a izvršne zadatke je realizovao Vojnogeografski institut.
 

Meteorološka i navigacijska služba


Meteorološka služba u Vojsci Srbije namenjena je za osmatranje, praćenje, obradu i javljanje podataka o meteorološkoj i hidrološkoj situaciji i izradu meteorološke prognoze radi stvaranja preduslova za izvršenje zadatka. Osim toga, ona vrši i klimatološka izučavanja prostora.

Navigacijska služba je namenjena za prikupljanje, obradu i distribuciju informacija komandama i jedinicama o hidrografskim i navigacijskim uslovima koji utiču na pripreme i izvršenje zadatka.

Podaci se prikupljaju za određeni period. Najvažniji meteorološki podaci su: pravac, brzina i karakter vetra, temperatura vazduha i tla i oblačnost, a najvažniji hidrometeorološki podaci su: vodostaj reka, brzina protoka i tendencija vodostaja. U toku procesa planiranja sagledava se uticaj hidrometeoroloških uslova na tok i izvođenje operacije.

Komande i jedinice Vojske Srbije su korisnici sadržaja meteorološkog i navigacijskog obezbeđenja dobijenih od nadležnih organa Vojske Srbije i resornih institucija Republike Srbije.

Sa razvojem Ratnog vazduhoplovstva, razvijala se i meteorološka služba, od nedovoljno opremljenih stanica i kadrova obučavanih na kursevima, do moderno opremljene službe i kadrova koji su školovani u vojnim akademijama i na univerzitetima.

Prva meteorološka stanica za potrebe vazduhoplovstva osnovana je 1. novembra 1919. godine u Beogradu. Formirana je od francuske meteorološke stanice donete sa Solunskog fronta.  

Tadašnja komanda vazduhoplovstva bila je zainteresovana za dalji razvoj i osavremenjivanje meteorološke službe, pa je 1. novembra 1923. godine u Petrovaradinu obrazovana Meteorološka sekcija Prve vazduhoplovne komande, kao osnova daljeg razvoja meteorološke službe vazduhoplovstva.

Pred početak Drugog svetskog rata sekcije prerastaju u meteorološke vodove.

U Drugom svetskom ratu uništena je mreža meteoroloških stanica, kao i sve meteorološke ustanove sa svim meteorološkim instrumentima i uređajima.

Stvaranje i razvoj nove meteorološke službe započinje već 1943. godine, formiranjem Meteorološkog odseka, kao jednog od organa Vrhovnog štaba NOV i POJ. Prva meteorološka stanica je uspostavljena početkom 1944. godine na Visu, za potrebe Mornarice NOVJ i britanskog vazduhoplovstva, a otpočelo je i održavanje kurseva za školovanje meteorološkog kadra.

Novi period u istoriji meteorološke službe počeo je 1988. godine, kada je izvršena integracija vojne i civilne vazduhoplovne meteorološke službe na aerodromima u okviru Savezne uprave za kontrolu letenja, koja na taj način postaje nadležna za meteorološko obezbeđenje letenja i civilnih i vojnih vazduhoplova na svim aerodromima i iznad celokupne teritorije države.

Finansijska služba


Koreni finansijske službe sežu do 8. novembra 1944. godine, kada je formirano Finansijsko odeljenje pri Povereništvu narodne odbrane. Finansijska služba je nadležna za realizaciju brojnih zadataka u oblasti finansijskog obezbeđenja.

 

Pravna služba


Zadaci pravne službe su preduzimanje radnji u prvostepenom i drugostepenom upravnom postupku; preduzimanje radnji u upravnom postupku radi donošenja odluka po predlozima za primenu vanrednih pravnih sredstava; priprema odgovora na tužbe i zastupanje u upravnom sporu; upravni nadzor, odnosno kontrola zakonitosti u upravnim stvarima; ocena pravilnosti akata kojima se rešava o stanjima u službi profesionalnih pripadnika Vojske Srbije; praćenje stanja u oblasti normativnih rešenja koja se odnose na Vojsku Srbije i normativno-pravnih poslova iz nadležnosti načelnika GŠ VS; učešće u izradi zakona i podzakonskih propisa; priprema mišljenja na nacrte zakona, podzakonskih propisa i drugih opštih akata, sa stanovišta nadležnosti komandi, jedinica i ustanova Vojske Srbije; neposredna saradnja sa organima javne vlasti Republike Srbije po pravnim pitanjima; postupanje po dopisima Zaštitnika građana; postupanje po dopisima za dostavljanje informacija od javnog značaja; učestvovanje u postupcima raspravljanja odgovornosti za pričinjenu štetu; neposredna saradnja i pružanje pomoći u radu organa kadrovske službe; sprovođenje vojnih disciplinskih izviđaja i disciplinskih postupaka zbog lakše povrede vojne discipline; podnošenje i zastupanje optužnog predloga (vojni disciplinski tužioci) i suđenje za teže povrede vojne discipline (vojni disciplinski sudovi).

Vojna pravna služba je tokom svog nastanka i razvoja menjala organizaciju i ulogu, ali se permanentno prilagođavala potrebama države i organizaciji države i vojske.

Kada je u Srbiji 31. oktobra 1839. godine donet Zakon vojni, kojim je usvojena organizacija i postupak pred vojnim sudovima, u tadašnjoj Evropi postojala su svega dva zakona kojima je regulisana oblast vojnog krivičnog prava. Sledstveno odredbama Zakona vojnog, sudovi su u to vreme bili organizovani kao sudovi prvog stepena – pri komandama bataljona i drugostepeni, odnosno apelacioni sudovi – pri glavnom vojnom štabu.

Prekretnicom u funkcionisanju vojnog pravosuđa smatra se donošenje prvog vojnog sudskog zakona 1864. godine, za vreme vladavine knjaza Mihaila Obrenovića, u čije vreme je izvršena značajna reforma vojske i celokupne državne uprave. Ovaj zakon sačinjen je po uzoru na francuski vojnosudski zakonik, a datum njegovog donošenja se danas obeležava kao dan pravne službe Vojske Srbije.

Godine 1901. Zakon o ustrojstvu vojnih sudova donosi novine, dolazi do formiranja prekih vojnih sudova, koji se aktiviraju u ratnom stanju. Prvostepeni vojni sudovi organizuju se na nivou divizija Vojske Kraljevine Srbije, a drugostepeni vojni sud, sa sedištem u Beogradu, zvao se Veliki vojni sud. Vojni državni tužioci postojali su samo pri prvostepenim sudovima i imali su zasebno poslovodstvo.

Godine 1955. proširuje se nadležnost vojnih sudova na imovinsko-pravne i upravne sporove.

Oficiri pravne službe Vojske Srbije zadatke iz svoje nadležnosti obavljaju u jedinicama i ustanovama Vojske Srbije koje su potčinjene Generalštabu, kao i u organizacijskim celinama Ministarstva odbrane.

Muzička služba


Muzička služba je stručna služba namenjena za negovanje i razvijanje muzičke kulture u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije.

Zadaci muzičke službe su:

  • negovanje i podsticanje razvijanja muzičkog stvaralaštva koje odražava kulturnu tradiciju srpskog naroda;
  • učešće u proslavama državnih, vojnih i verskih praznika, obeležavanju godišnjica istorijskih događaja oslobodilačkih ratova Srbije, državnim i vojnim svečanostima i protokolarnim aktivnostima na državnom i nivou Ministarstva odbrane i Vojske Srbije;
  • izvođenje muzičkih dela čiji sadržaji doprinose jačanju duhovnih vrednosti i etičkih principa pripadnika Ministarstva odbrane i Vojske Srbije i ostvarivanju njihovih kulturnih potreba;
  • osposobljavanje i stručno usavršavanje muzičkog kadra u Ministarstvu odbrane i Vojsci Srbije;
  • praćenje razvoja domaćeg i inostranog muzičkog stvaralaštva i saradnja sa orkestrima i institucijama kulture u zemlji i vojnim orkestrima stranih armija i
  • nabavka i održavanje muzičkih instrumenata i materijalnih sredstava neophodnih za rad Ansambla i vojnih orkestara.

Muzička služba je u nadležnosti organizacione jedinice Ministarstva odbrane nadležne za kulturu i tradiciju i sačinjavaju je Umetnički ansambl Ministarstva odbrane „Stanislav Binički“, Reprezentativni orkestar Garde, Vojni orkestar „Niš“ i  Odeljenje muzičko Čete za počasti Komandnog bataljona Komande za obuku.

Pod imenom Knjaževsko-serbska Banda, davne 1831. godine ukazom kneza Miloša Obrenovića osnovan je Reprezentativni orkestar Garde. Prvi načelnik orkestra bio je kapelnik Josif Šlezinger, koga su nasledili velikani poput Stanislava Biničkog, Franca Klinara i drugih.

Početkom dvadesetog veka, Stanislav Binički osniva orkestar „Kraljeve garde“. Bio je to jedini profesionalni sastav tog vremena u Srbiji, iz koga izrastaju gotovo svi današnji profesionalni ansambli. Orkestar „Kraljeve garde“ predstavlja preteču današnje muzičke službe i Reprezentativnog orkestra Garde, i tokom svojih skoro dva veka postojanja učestvovao je u svim važnijim događajima moderne srpske države i stekao svetsku slavu.

Orkestri muzičke službe danas učestvuju u obeležavanju najviših državnih i vojnih manifestacija, a muzička služba kontinuiranim nastupima doprinosi očuvanju i negovanju kulture i tradicije.
 

Verska služba


Verska služba je organizovan vid delatnosti tradicionalnih crkava i verskih zajednica u vojnoj sredini i obuhvata vršenje delatnosti verske službe u Vojsci Srbije.

Namena  verske službe jeste omogućavanje ustavnog prava pripadnika Vojske Srbije na ostvarivanje slobode veroispovesti, koja se ostvaruje isključivo po sopstvenoj volji i ubeđenju, na principu dobrovoljnosti, uz uvažavanje obaveza koje proističu iz vojne službe.

Zadatak verske službe je razvijanje i jačanje duhovnih i moralnih vrednosti pripadnika Vojske Srbije, negovanja vojničkih vrlina i patriotizma, kao i oblikovanja građanske odgovornosti. Verska služba je u funkciji razvoja, izgradnje, održavanja i povećanja operativnih sposobnosti Vojske Srbije prilikom izvršavanja svih definisanih misija i zadataka.

Delatnosti verske službe obuhvataju bogoslužbenu delatnost i ostale verske delatnosti  u kasarnama, u skladu sa zakonom i autonomnim propisima crkve, odnosno verske zajednice.

Verska služba organizovana je kroz Odeljenje za veru i grupe za verske poslove.

Vojni sveštenici i verska služba prvi put se pominju u prvoj polovini 19. veka i neprekidno su prisutni u vojsci do polovine 20. veka.

Vojne sveštenike i obavljanje verske službe u vojnim jedinicama predviđala su dva zakonska akta u Kneževini Srbiji, oba iz 1839. godine. Prvi je Ustrojenije garnizone vojske (od 31. maja), a drugi Zakon vojeni (od 31. oktobra).

Sveštenici su u jedinicama obavljali verske obrede i svojim primerom svedočili hrišćanske vrednosti. Položaj vojske, a time i njene verske službe propisivali su Zakon o ustrojstvu stajaće vojske (1860) i Zakon o ustrojstvu narodne vojske (1861), ali najviše o vojnom sveštenstvu kazuje zakonski akt donet 24. februara 1876, uoči rata sa Turcima – Ustrojstvo celokupne vojske. Vojni sveštenici su dodeljeni Vrhovnoj komandi, komandama divizija i brigada. Bilo je propisano da pri Vrhovnoj komandi bude vojni vladika koji bi bio odgovoran za celokupno vojno sveštenstvo.

Vojni sveštenici imali su status državnih činovnika sa prinadležnostima identičnim onima koje su imali oficiri. Posebna pažnja se poklanjala izučavanju veronauke, koja je bila obavezna za sve vojnike i pitomce niže Vojne akademije. Za vreme ratnih dejstava mesto vojnog sveštenika je određivao načelnik Štaba Vrhovne komande, a dužnosti su mu bile da se stara da svi sveštenici budu na propisanim mestima radi molitve, da bodre vojnike i tako im jačaju borbenu gotovost i da dele sveto pričešće onima koji su na samrti.

Srpska vojska je imala i određeni broj vojnih imama i vojnih rabina, koji su vršili svoje dužnosti potpuno ravnopravno kao i pravoslavni vojni sveštenici. Po prvi put rimokatoički kapelani uvedeni su u srpsku vojsku na Solunskom frontu, na inicijativu srpskog mitropolita Dimitrija, da se austrougarskim zarobljenicima omogući sloboda veroispovesti.

U vojsci Kraljevine SHS, kasnije Kraljevine Jugoslavije, zadržan je isti obrazac organizacije verske službe kao u srpskoj vojsci do 1918. godine, s tim da su, u uslovima izražene multietničnosti i multikonfesionalnosti, pravo na vojne sveštenike imale sve priznate crkve i verske zajednice. Verska služba u vojsci ukinuta je posle Drugog svetskog rata.

Zakonom o Vojsci Srbije koji je stupio na snagu 1. januara 2008. godine stekle su se zakonske pretpostavke za bliže uređenje ove oblasti. Na osnovu Zakona, pitanja iz oblasti ostvarivanja slobode veroispovesti pripadnika Vojske Srbije, Vlada Republike Srbije propisala je Uredbom o vršenju verske službe u Vojsci Srbije, 24. marta 2011. godine.

Zakonom o Vojsci Srbije takođe je definisano je da se međusobni odnosi Ministarstva odbrane i crkava, odnosno verskih zajednica, u vezi sa vršenjem verske službe u Vojsci Srbije, uređuju posebnim sporazumima.

Sporazum između Ministarstva odbrane i Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve potpisan je 28. juna 2011, a sporazumi sa preostalih šest tradicionalnih crkava i verskih zajednica (Rimokatoličkom crkvom u Srbiji,  Slovačkom evangeličkom crkvom, Reformatskom hrišćanskom crkvom, Evangeličkom hrišćanskom crkvom, Jevrejskom zajednicom u Srbiji i Islamskom zajednicom  Srbije) potpisani su 18. oktobra 2011. godine. Potpisivanjem sporazuma omogućeno je sprovođenje Uredbe o vršenju verske službe u Vojsci Srbije.

Prijemom u profesionalnu vojnu službu i stupanjem na dužnost osmorice pravoslavnih sveštenika, jednog rimokatoličkog kapelana i jednog imama, od 1. avgusta 2013. godine ponovo je uspostavljena verska služba u Vojsci Srbije.

Osveštanjem bogoslužbenih prostora za vernike pravoslavne i katoličke veroispovesti i otvoranjem bogoslužbenih prostora za vernike islamske veroispovesti u komandama i jedinicama Vojske Srbije, stekli su se svi uslovi za vršenje bogosluženja i verskih obreda.

Logističke službe


Tehnička služba


Tehnička služba je logistička služba koja u okviru funkcija logističke podrške organizuje i realizuje održavanje i snabdevanje naoružanjem i vojnom opremom jedinice i ustanove Vojske Srbije. Dimenzionisana je da pravovremeno, neprekidno i potpuno sprovodi logističku podršku u misijama Vojske Srbije, kao i da efikasno izvršava ostale zadatke iz svoje nadležnosti.

Zadaci tehničke službe su:

  • snabdevanje osnovnim tehničkim materijalnim sredstvima;
  • snabdevanje ubojnim i pogonskim sredstvima, elektroenergetskim izvorima, potrošnim i reprodukcionim materijalom;
  • održavanje ubojnih sredstava i pogonske opreme;
  • održavanje tehničkih materijalnih sredstava;
  • regeneracija rezervnih delova i snabdevanje rezervnim delovima;
  • izvlačenje i evakuacija tehničkih materijalnih sredstava i spasavanje brodova i plovnih objekata na rekama;
  • doktrinarno i normativno uređenje funkcija održavanje i snabdevanje i usavršavanje tehničke službe, tehničko-tehnološke dokumentacije u procesu razvoja, proizvodnje i nabavke gotovih proizvoda sredstava NVO.

Tehnička služba Vojske Srbije prati i izučava tehnološki razvoj u svetu i njegov uticaj na operativnu sposobnost Vojske Srbije. Kadrovskim osposobljavanjem, racionalnom organizacijom i materijalnom podrškom, uspešno podržava potrebe Vojske u razvoju tehničkih sredstava naoružanja i vojne opreme i njihovom snabdevanju i održavanju u čitavom životnom veku. Kontinuirano radi na unapređenju logističke interoperabilnosti Vojske Srbije i međunarodnoj vojnotehničkoj saradnji. Reformom Vojske reformisana je i tehnička služba tako što je od tehničke službe kopnene vojske, vazduhoplovnotehničke službe i mornaričkotehničke službe, formirana jedinstvena tehnička služba sa 102 specijalnosti.

Tehnička služba je organizovana na strategijskom, operativnom i taktičkom nivou. Sve zadatke izvršava preko svojih upravnih i izvršnih organa, formiranih na određenim komandnim nivoima.

Za izvršavanje namenskih zadataka, izvršni organi tehničke službe – jedinice i ustanove za održavanje i jedinice za snabdevanje koriste opremu koja obuhvata sredstva za izvlačenje i evakuaciju pokretnih stvari, pokretne radionice za rad u terenskim uslovima, radioničku opremu, razne vrste specijalnih i opštih alata, specijalnu i opštu mernu opremu i specijalnu opremu za ispitivanja u institutima i opitnom centru.

Kao Dan tehničke službe obeležava se 15. septembar. Na taj dan 1891. godine, u barutani „Obilićevo“ kod Kruševca, započela je proizvodnja nitroceluloznog (bezdimnog) baruta, što je omogućilo da kragujevački Zavod do 1901. godine osvoji proizvodnju municije 7x57 mm za puške „mauzer“ M-1899.

Razvojem u konceptualnom, organizacionom i tehničko-tehnološkom smislu u godinama nakon Drugog svetskog rata, tehnička služba postaje lider u regionu i šire u mnogim segmentima organizacije i konceptualizacije održavanja i snabdevanja, a primenjena rešenja služila su kao model unapređenja odgovorajućih službi inostranih armija.

Bitan doprinos u jačanju odbrambene moći zemlje i tehnološkom razvoju ostvaren je osnivanjem i razvojem Vojnotehničkog instituta i Tehničkog opitnog centra. Osnivanjem ovih institucija usledili su novi istraživački i razvojni projekti u Vojnotehničkom institutu Beograd i njihova verifikacija u Tehničkom opitnom centru.
 

Intendantska služba


Intendantska služba je najstarija logistička služba, koja u okviru funkcija logističke podrške organizuje snabdevanje intendantskim pokretnim stvarima i realizaciju opštih logističkih delatnosti u jedinicama i ustanovama Vojske Srbije.

Opšta logistika je funkcija logistike koja ima za cilj stvaranje povoljnih uslova za život i rad pripadnika Vojske Srbije i od posebnog je značaja za moral, motivaciju i funkcionalnu sposobnost jedinica Vojske.

Zadaci intendantske službe su:

  • razvoj, usavršavanje, standardizacija i tipizacija intendantskih pokretnih stvari;
  • odevanje i ishrana ljudstva;
  • komunalne i energetske usluge;
  • opremanje intendantskim pokretnim stvarima i smeštaj,
  • uslužne delatnosti, usluge standarda i reprezentativne usluge.

Projektovanje i uspostavljanje skladne, ekonomične i dinamičke organizacije koja je povezana sa odgovarajućim državnim institucijama i subjektima društva, na osnovu zakonskih ovlašćenja, koristeći raspoložive mogućnosti društva na principu objedinjavanja snabdevačkih, proizvodnih i uslužnih delatnosti i kapaciteta u okviru logistike sistema odbrane Republike Srbije osnovne su karakteristike intendantske službe. Pored navedenih, važne su i sledeće karakteristike: integralnost, neprekidnost, potpunost, efektivnost i efikasnost, teritorijalnost, autonomnost, fleksibilnost, mobilnost i interoperabilnost.

Za realizaciju zadataka, jedinice intendantske službe koriste:

  • opremu i pribor za pripremanje i podelu jela, proizvodnju hleba i mesa;
  • opremu i pribor za pronalaženje, prečišćavanje, čuvanje i distribuciju vode za piće;
  • sve vrste uniformi i specijalnu odeću iz sastava intendantskih kompleta;
  • logorsku opremu i
  • mašine, uređaje i druga sredstva za opremanje proizvodno-uslužnih kapaciteta.

Termin intendant (francuski: intendant), potiče od latinskog glagola „intendere“, što u prevodu znači upravljati nečim, nadzirati nešto. Smatra se najstarijom logističkom službom, o čemu svedoče podaci da su još u starom Egiptu, hiljadu godina p. n. e., postojala skladišta, a da je hrana za vojsku nošena u komorama.

Kod nas su, u Prvom i Drugom srpskom ustanku, u pojedinim mestima organizovane baze za snabdevanje iz inostranstva, građeni su magacini hrane u šančevima, tvrđavama i većim gradovima.  

Dana 14. septembra 1885. godine u srpskoj vojsci formirana je Glavna intendantura i administracija Vrhovnog štaba. U znak sećanja na na taj događaj, 14. septembar se od 2008. godine slavi kao Dan intendantske službe Vojske Srbije.

U Prvom svetskom ratu obezbeđenje artikala hrane vršeno je na licu mesta gde su se trupe nalazile, kao i prikupljanjem proizvoda pre ili u toku samog rata na izabranom delu teritorije koji se zvao „Operacijska baza“.

U toku Drugog svetskog rata intendantsku službu karakteriše elastična i funkcionalna usklađenost i prilagođavanje uslovima koje su diktirale tadašnje mogućnosti. U to vreme intendantska služba je uspešno izvršavala zadatke snabdevanja, paralelno sa tim je jačala i razvijala se, tako da je na kraju rata snabdevala gotovo milionsku armiju.

Danas, intendantska služba, sa razvijenom organizacijom, tehnikom i tehnologijom i kvalitetnim i osposobljenim kadrovima, predstavlja stabilan oslonac svim jedinicama i ustanovama i kao takva spremna je da podrži realizaciju svih zadataka u definisanim misijama Vojske Srbije.
 

Sanitetska služba


Sanitetska služba je logistička služba koja u okviru funkcije logističke podrške „zdravstvo“ organizuje i realizuje zdravstvenu zaštitu pripadnika Vojske Srbije.

Zadaci sanitetske službe u preventivnomedicinskoj zaštiti su (1) očuvanje i unapređenje zdravlja ljudi i (2) sprečavanje nastanka povreda i pojava širenja oboljenja.

Sprovode se preduzimanjem higijensko-profilaktičkih i protivepidemioloških mera, mera medicinske radiološke, hemijske i biološke zaštite.

U zbrinjavanju povređenih i obolelih zadaci su trijaž, evakuacija i lečenje povređenih i obolelih, odnosno pružanje odgovarajućih oblika medicinske pomoći.

U funkciji snabdevanja zadaci su snabdevanje osnovnim sanitetskim materijalnim sredstvima, lekovima i sanitetskim potrošnim materijalom.

Sanitetska služba organizovana je i sprovodi se preko organa državne uprave i Vojske Srbije u saradnji sa civilnim zdravstvenim ustanovama Republike Srbije, angažovanjem sopstvenih izvora i kapaciteta, prema utvrđenim nadležnostima. Zadaci zdravstvene zaštite na primarnom, sekundarnom i tercijarnom nivou realizuju se oslanjajući se na raspoložive sopstvene kapacitete, kao i na druge kapacitete Republike Srbije.

Na nivou Vojske Srbije zastupljen je primarni nivo zdravstvene zaštite (hitna i opštemedicinska pomoć). Sekundarni (Centar vojnomedicinskih ustanova Beograd, Vojna bolnica Niš i Vojnomedicinski centar Novi Sad) i tercijarni nivo (Vojnomedicinska akademija) sprovode se u okviru vojnih zdravstvenih ustanova Ministarstva odbrane.

Organizacija se sastoji iz upravnih i izvršnih organa sanitetske službe. Upravni organi rukovode službom i odgovorni su za njen rad, a izvršni organi realizuju zdravstvenu zaštitu vojnih osiguranika.

Vojni sanitet se prvi put pominje 1835. godine, kada je vojnom ministru stavljen zadatak da se stara o zdravlju vojnika. Dana 14. februara 1835. godine, Sretenjskim ustavom, knez Miloš objavljuje sastav državnog saveta, a u delu koji se odnosi na izvršnu polovinu petom odeljenju vojnih dela naređuje: „Starati se o sredstvima kojima bi zdravlje vojnika održavalo, i o bolnicama i drugima za vojsku poleznima zavedenijama“. 
 

Veterinarska služba


Veterinarska služba je logistička služba koja u okviru funkcije logističke podrške „zdravstvo“ organizuje i realizuje (1) zdravstvenu zaštitu životinja, (2) održavanje i unapređenje radne sposobnosti životinja i (3) veterinarsko-sanitarni nadzor nad stokom za klanje i namirnicama životinjskog porekla u jedinicama i ustanovama Vojske Srbije.

Zadaci veterinarske službe su:

  • redovno sprovođenje veterinarsko sanitarnih mera nad hranom životinjskog porekla u jedinicama Vojske Srbije;
  • uzgoj i obuka pasa;
  • obuka veterinarskog kadra;
  • učešće u planiranju i sprovođenju higijensko-profilaktičkih i sanitarno bezbedonosnih mera u ishrani, vodosnabdevanju i dispoziciji otpadnih materija i
  • obezbeđenje propisanih uslova za život i rad jedinica u letnjem i zimskom periodu i snabdevanje osnovnim veterinarskim materijalnim sredstvima, lekovima i potrošnim materijalom.  

Na nivou Vojske Srbije zastupljen je primarni nivo zdravstvene zaštite (hitna i opštemedicinska pomoć) i uspostavljena je odlična saradnja sa civilnim institucijama i ustanovama koje se bave veterinarstvom.

Služba je organizovana kroz upravne organe – koji rukovode službom i izvršne organe – koji realizuju veterinarski i sanitarni nadzor u jedinicama i radnim organizacijama koje snabdevaju Vojsku Srbije hranom, kao i obuku vodiča pasa, uzgoj i dresuru pasa.

Vojno veterinarstvo je bilo pokretač razvoja veterinarske delatnosti u celoj srpskoj državi. Kao dan osnivanja vojne veterinarske službe uzima se 1. novembar 1851. godine, kada je ukazom kneza Aleksandara Karađorđevića za prvog vojnog marvenog lekara postavljen Jovan Teodorović, Srbin rodom iz Novog Sada, koji je 1825. godine završio veterinarsku medicinu u Pešti.
 

Saobraćajna služba


Saobraćajna služba je logistička služba koja planira, organizuje i realizuje zadatke iz funkcije „saobraćaj i transport“.

Zadaci organa saobraćajne službe su:

  • organizacija saobraćaja vojnih vozila i upravljanje transportom;
  • transport ljudi, sredstava i opasnog tereta;
  • optimizacija troškova transporta i optimizacija upotrebe vojnih prevoznih sredstava;
  • razvoj, usavršavanje, standardizacija i tipizacija prevoznih sredstava i sredstava mehanizovanog pretovara i
  • saradnja i koordinacija sa drugim državnim organima i institucijama u oblasti saobraćaja i transporta.

Saobraćaj i transport se organizuju na intervidovskoj osnovi, kao kopneni (drumski i železnički), vazdušni i vodni, a realizuju se vojnim prevoznim sredstvima, odnosno prevoznim sredstvima ovlašćenog prevoznika, u skladu sa zakonom. 

Mirnodopska organizacija saobraćajne službe prilagođava se ratnoj, obezbeđujući izvršenje mobilizacije i prelazak jedinica Vojske Srbije sa mirnodopske na ratnu organizaciju.

Organizacija saobraćajne službe uspostavljena je od strategijskog do taktičkog nivoa kroz upravne i izvršne organe.

Jedinice i ustanove Vojske Srbije opremljene su motornim vozila namenjenim za prevoz lica i tereta, terenskim vozilima za vuču i transport, vozilima specijalne namene, kao i sredstvima integralnog transporta.

Za datum formiranja saobraćajne službe uzima se 15. septembar 1908. godine, kada je kralj Petar Prvi Karađorđević u Beogradu izdao ukaz: „...Da se komorska kola propisana formacijom vojske mogu zameniti automobilima...“

Svoje „vatreno krštenje“ saobraćajna služba imala je već u jesen 1913. godine, kada je nakon pobune Albanaca na Kosovu i Metohiji i borbi oko Gostivara, deo jedinica 12. puka iz novoformirane Podrimske kombinovane divizije hitno prebačen automobilima radi ojačanja odbrane Gostivara.

Razvoj i modernizacija sredstava za prevoz ljudi i robe direktno su se odražavali na razvoj saobraćaja i transporta, te je saobraćajna služba od 1908. godine do danas imala nekoliko faza razvoja, koje su pre svega bile uslovljene društveno ekonomskim uslovima u državi, ali i organizacijsko-formacijskim rešenjima u vojsci.

Dan saobraćajne službe obeležava 15. septembra.

Građevinska služba


Građevinska služba namenjena je za obavljanje poslova i zadataka u vezi sa prostornim i urbanističkim planiranjem, izgradnjom i održavanjem objekata, upravljanjem i raspolaganjem nepokretnostima, tehničkom kontrolom i tehničkim nadzorom u oblasti infrastrukture.

Služba je organizovana kroz upravne i izvršne organe, koji su stručno i tehnički osposobljeni za obavljanje poslova u vezi sa namenom: investitorske poslove, poslove izgradnje i investicionog održavanja nepokretnosti i redovno održavanje zgrada i stanova. 

Od osnivanja u posleratnom periodu pa do osamdesetih godina 20. veka građevinska služba je bila organizovana na teritorijalnom principu. 

Tokom 1996. godine izvršena je podela nadležnosti u realizaciji poslova u vezi sa građevinskim obezbeđenjem u Ministarstvu odbrane i Vojsci Jugoslavije. Za poslove u vezi sa prostornim i urbanističkim planiranjem, izgradnjom, upravljanjem i raspolaganjem nepokretnostima, tehničkom kontrolom i tehničkim nadzorom u oblasti infrastrukture formiran je Sektor za građevinsku urbanističku delatnost u Ministarstvu odbrane. Za obavljanje poslova i zadataka u vezi sa investicionim i redovnim održavanjem objekata i rukovanjem termoenergetskim postrojenjima, formirana je Građevinska uprava u Generalštabu Vojske Jugoslavije.

Nakon razdruživanja Srbije i Crne Gore, u Ministarstvu odbrane Republike Srbije formirana je Uprava za infrastrukturu – za obavljanje poslova u vezi sa prostornim i urbanističkim planiranjem, izgradnjom i investicionim održavanjem objekata, upravljanjem i raspolaganjem nepokretnostima, tehničkom kontrolom i tehničkim nadzorom u oblasti infrastrukture.